Welke verzekeringen zijn verplicht, aan te raden of mogelijk?

De wettelijk verplichte verzekeringen die je organisatie moet afsluiten:

• burgerlijke-aansprakelijkheidsverzekering voor vrijwilligers
• objectieve-aansprakelijkheidsverzekering voor brand en ontploffing. Voor elk gebouw dat de organisatie gebruikt en dat publiek toegankelijk is. Dit begrip wordt best niet in enge zin geïnterpreteerd.
• arbeidsongevallenverzekering, als de organisatie personeel in dienst heeft
• autoverzekering, als de organisatie eigenaar is van één of meer auto’s

Er kunnen nog andere verzekeringen verplicht zijn, waarbij de verplichting echter voortvloeit uit de activiteit die de organisatie ontplooit. Die kan natuurlijk sterk uiteenlopend zijn.

En er zijn onmisbare en sterk aan te raden verzekeringen.

Wanneer er zich een schadegeval voordoet en de vzw wordt aansprakelijk gesteld, kan het gebeuren dat de schade verhaald wordt, niet op de organisatie zelf (die misschien niet solvabel genoeg is), maar op de verantwoordelijken ervan, de bestuurders. Die kunnen dan persoonlijk aansprakelijk worden gesteld – ook als ze zelf niet rechtstreeks aan de basis van het schadegeval liggen, en ze alles in het werk hebben gesteld om het te vermijden (voorzorgsprincipe).

De vzw-wetgeving stelt wel dat de bestuurders geen enkele persoonlijke verplichting aangaan inzake de verbintenissen die de vereniging aangaat – er is in principe dus geen persoonlijke aansprakelijkheid – maar derden kunnen, bijvoorbeeld ten gevolge van al dan niet vermeende bestuurs- of andere fouten, toch tegen een of meer bestuurders persoonlijk een schade-eis instellen.

Een verzekering BA-bestuurders kan dergelijke vervelende toestanden vermijden, als ze die ‘onrechtstreekse’ verantwoordelijkheid van de bestuurders gaat dekken.
Deze verzekering is met andere woorden onmisbaar in elke organisatie.

Wanneer de Algemene Vergadering van de vzw kwijting geeft aan de bestuurders, betekent dit dat de AV zijn goedkeuring hecht aan het gevoerde beleid, waardoor de vzw haar eigen bestuurders niet meer kan aansprakelijk stellen voor eventuele fouten (tenzij er bedrog, grote fout of herhaalde lichte fout in het geding is).

Nuttige verzekering ingeval je organisatie gedagvaard wordt in een juridisch geschil, of wanneer je als vzw zelf een geding wilt aanspannen tegen een partij die de organisatie ernstig nadeel heeft berokkend. Deze polis kan bijstand bieden bij rechtszaken over bijvoorbeeld arbeidsrecht, verkeerszaken en fiscale procedures inzake btw en vennootschapsbelasting, en dus inzake zowel burgerlijke als strafrechtelijke aansprakelijkheid en contractuele geschillen.

Een rechtsbijstandpolis dekt de gerechtskosten en honoraria van advocaten. Niet verplicht maar sterk aan te raden dus.

Organisaties laten soms hun gebouw dat ze in 
eigendom hebben of huren, al dan niet tegen vergoeding gebruiken door andere organisaties, de vergaderzaal of polyvalente ruimte bijvoorbeeld. In dergelijke gevallen is het meer dan aangewezen om in de brandpolis een clausule van ‘afstand van verhaal’ op te laten nemen. Die 
houdt in dat de derde nooit zal opdraaien voor de brandschade die hij eventueel aanricht, maar dat de verzekering van de eigenaar of huurder toch tussenkomt.

Wanneer je organisatie dus – occasioneel of regelmatig – lokalen of
(gedeelten van) gebouwen ter beschikking stelt van andere organisaties is de clausule ‘afstand van verhaal’ met andere woorden onontbeerlijk. Die clausule verzwaart de premiekosten behoorlijk – het lijkt dan ook terecht om minstens die kosten door te rekenen op je ‘onderhuurders’.

Omgekeerd zou het kunnen dat de gemeente waarvan je organisatie lokalen huurt, zelf instaat voor de brandverzekering ervan. In dat geval moet je nagaan of de gemeente zo’n afstand van verhaal in haar polis heeft opgenomen, zodat je organisatie gevrijwaard blijft van schadeclaims.

Meestal gebruiken medewerkers hun eigen verplaatsingsmiddel voor verplaatsingen in opdracht van de organisatie. Daarvoor kun je een polis ‘Verplaatsingen in opdracht’ afsluiten, waarbij de auto en (motor)fiets van leden en medewerkers verzekerd zijn bij ongevallen bij het uitvoeren van hun opdracht.

Het gaat hierbij meestal om een omniumverzekering die tussenkomt na de eigen verzekering van de eigenaar van het voertuig. Zo’n polis kan een welkome aanvulling zijn voor leden die hun auto niet omnium verzekerden en dus de eigen schade niet gedekt zien als ze aansprakelijk zijn voor het ongeval.

Opgelet: deze polis dekt niet standaard het woon-werkverkeer, het traject dat de medewerker aflegt van thuis naar de plaats van de activiteit.

Wanneer een onbezoldigd medewerker tijdens zijn werk als vrijwilliger een ongeval heeft, is hij voor wat de lichamelijke schade betreft aangewezen op de gewone tussenkomst van het ziekenfonds. Het remgeld is dan in principe volledig voor zijn rekening. Dat kan in bepaalde gevallen hoog oplopen. Als die vrijwilliger bovendien zelfstandige of werknemer is, kan hij door het loonverlies heel wat nadeel ondervinden wanneer hij voor langere tijd arbeidsongeschikt is.

In al deze gevallen biedt de polis ‘Lichamelijke Ongevallen Vrijwilligers’ uitkomst. Hij werkt zoals een arbeidsongevallenpolis voor werknemers: het ongeval brengt geen kosten mee voor de vrijwilliger en veroorzaakt geen loonverlies.

Een aanvulling op de arbeidsongevallenpolis die het loonverlies bij (blijvende) invaliditeit dekt.

Verzekering voor de werknemers en eventueel ook naaste familieleden, waarvan de premie meestal volledig of gedeeltelijk door de werkgever worden gedragen.

Een specifieke vorm van materiaalverzekering, waarbij de inboedel van het gebouw van de organisatie wordt verzekerd tegen diefstal en inbraak.